Prof. dr Andrija B. Stojković

Prof. dr Andrija B. Stojković, profesor (u penziji od 1990. godine) rođen je od majke Katarine (rođ. Stevanović) i oca Bogomira, 1924. godine i Čačku, gde je završio osnovnu školu i gimnaziju sa maturskim ispitom 1943. godine. Od stranih jezika govori francuski i ruski a služi se nemačkim, engleskim i latinskim jezikom. Diplomirao je filozofiju na Univerzitetu u Beogradu 1949. godine. Odbranio je doktorsku disertaciju pod naslovom „Lenjin o formalnoj logici“ koju je radio pod mentorstvom prof. Dušana Nedeljkovića, a odbranio pred komisijom čiji su članovi bili Miloš N. Đurić, Dušan Nedeljković, Vladimir Filipović, Marijan Tkalčić i Stjepan Pataki, na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1951. godine.

Bio je profesor beogradskih gimnazija (1950-54), zatim asistent (1954), docent (1960), vanredni profesor teorijske filozofije na Filozofskom fakultetu (1962-75). Kao redovni profesor predavao je Osnove filozofije i Filozofiju prirodnih nauka na Prirodno-matematičkom fakultetu u Beogradu od 1975. do penzionisanja 1990. godine. Kao honorarni nastavnik predavao je na redovnim i poslediplomskim studijama u Visokoj školi političkih nauka u Sarajevu, na Poljoprivrednom fakultetu i u Centru visokih vojnih škola u Beogradu.

Jedan je od osnivača i član: Filozofskog društva Srbije, Društva za filozofiju i istoriju nauka i Hegelovog društva, i član Međunarodnog Hegelovog društva (Internationale Hegel-Gesellschaft, Salzburg-Berlin ). Bio je kourednik časopisa: „Filozofski pregled“ (1953-55), „Filozofija“ (1957-64) i „Dijalektika“ (Časopis za metodološko-filozofske probleme matematičkih, prirodnih i tehničkih nauka, 1966-89), «NUS» (1985-90) i «Nova misao» (1989-90). Sa referatima učestvovao je na više od 60 jugoslovenskih i međunarodnih skupova filozofa univerzitetskog i akademijskog nivoa. Održao je oko hiljadu javnih predavanja u više od 100 mesta Jugoslavije. Član saradnik je od 1985. godine i stalni član saradnik Matice srpske od 1995. godine i član Udruženja književnika Srbije od 1997. godine.

Objavio je istraživačke radove iz sledećih oblasti: 1. Teorijska filozofija, 2. Istorija filozofske i društvene misli u Srbiji i Jugoslaviji, 3. Filozofija nauka, 4. Pedagogija, didaktika, školstvo, i 5. Filozofska bibliografija.

Pored 45 knjiga i brošura, objavio je više od 150 rasprava, studija i naučnih ogleda, 350 manjih članaka i kritičkih osvrta i veći broj ostalih stručnih i književno-kritičkih napisa. Radovi su mu objavljivani i našli odziva na ruskom, poljskom, slovačkom, makedonskom, slovenačkom, mađarskom, francuskom, kineskom, engleskom, nemačkom i rumunskom jeziku. Veći broj rasprava objavile su mu Srpska Akademija nauka i umetnosti, Crnogorska Akademija nauka i umetnosti, Makedonska Akademija nauka i umetnosti i Jugoslovenska (Hrvatska) Akademija znanosti i umjetnosti.

Značajnije knjige prof. Stojkovića su:

(1) Lenjin o formalnoj logici (1959). Lenjin humanist i dijalektičar (1976, 1978). Dijalektički materijalizam (1962. i 1967, koautor B. Šešić). Osnovi marksističke filozofije (1973-85, 8 izdanja). Klasifikacija na naukite (1963). Uvod u filozofiju prirodnih i matematičkih nauka (1975). Filozofsko-sociološki spisi (1984).

(2) Počeci filosofije u Srba. Od Save do Dositeja na osnovama narodne mudrosti (1970). Razvitak filosofije u Srba 1804-1944. (1972). L´évolution de la philosophie serbe (1977). Branislav Petronijević I. (1989). Životni put Dositeja Obradovića (1989). Filosofski pogledi Dositeja Obradovića (1980). Filozofski pogledi Vladimira Jovanovića (1972). Milan Kujundžić Aberdar. Filozofska i društveno-politička shvatanja (1977). Filozofski i društveno-politički pogledi Jovana Žujovića (1982). Filozofski pogledi Milutina Milankovića (1988).

(3) Srpski narod na razmeđu Istoka i Zapada. Prilozi istoriografiji, istoriologiji i istoriozofiji (1998). Filozofija istorije kod Srba do 1941. (1999). – (4) Čačanska gimnazija 1837-1987. (koautor B. Kovačević, 1987). Kako ćeš postići uspeh u školi. (Iz metodike i tehnike umnoga rada) (1956). Osnove metodike nastave marksističke filozofije u VAKOV (koautor B. Samolovčev, 1984).

Kao najvažnije naučno-filozofske doprinose prof. Stojkovića kao kandidata Odeljenja društvenih nauka SANU za dopisnog člana SANU 1983. godine, referenti Dušan Nedeljković, Jovan Đorđević i Radomir D. Lukić istakli su: „Njegovu izuzetno vrednu i darovitu naučno-istraživačku ličnost i karakterističnu ujedno samosvojnost, originalnost i kolektivnost, kao i izuzetno bogatstvo samog njegovog naučnog dela na mnogim poljima marksističke filozofije u njenom burnom razvitku poslednje tri decenije, od originalne Stojkovićeve doktorske teze Lenjin o formalnoj logici do danas, kad njegovo delo već kod nas i u svetu deluje kao jedno od nezaobilaznih i vrhunskih u mnogim gorućim pitanjima današnjice.” Dodajemo ovde još i to da je ovo široko potvrđeno brojnim studijama. Treba reći da je prof. Stojković važne doprinose dao istoriji filozofske i društvene misli a naročito filozofiji istorije kod Srba i Jugoslovena.

Svojim mnogobrojnim temeljnim istraživanjima na osnovama arhivske građe i drugih relevantnih dokumenata prof. Stojković je obuhvatio celokupan razvitak srpske filozofske i društvene misli od njenog početka do danas, posvećujući pažnju ne samo njenim velikanima već i pokretima i filozofskim piscima. Kritika je pozitivno ocenila i njegove radove iz metodike, didaktike i naročito iz istorije našeg školstva, kao i iz filozofske bibliografije». –   Povodom 70-god. njegovog života, Hegelovo filozofsko društvo održalo je naučni skup čija su saopštenja objavljena, (Život i delo Andrije B. K. Stojkovića, Beograd, 2000. str. 63) sa referatom akademika Dragutina Lekovića i prof. Radmile Šajković i Gligorija Zaječaranovića kojim se A. Stojković ponovo predlaže za dopisnog člana SANU.